تجربه من از دوره TTC (موسسه ایران اروپا)

پیش‌نوشت: این یک متن تبلیغاتی نیست. این گزارش شخصی من از تجربۀ گذراندن دوره TTC ^۱ در موسسه ایران اروپا است.

دوره TTC (Teacher Training Course) یک دوره تربیت مدرس ویژۀ آموزش زبان انگلیسی است. در مسیر کار تدریس زبان انگلیسی هرکسی حداقل یک بار (و معمولاً خیلی بیشتر از یک بار) این دوره را می‌گذراند. اکثر موسسات اصرار دارند که برای تدریس زبان در مجموعه‌شان حتماً دورۀ خودشان را بگذرانید. ولی بعضی‌ها هم مدارک موسسات دیگر (مخصوصاً موسسات معتبر و خوش‌نام) را قبول می‌کنند.

یک نکته جالب هم این است که اگر به انگلیسی سرچ کنید TTC در وب انگلیسی چیز زیادی که به دوره‌های TTC ایران شباهت داشته باشد پیدا نمی‌کنید. تا جایی که من متوجه شدم، در دنیا دوره‌های مربوط به آموزش زبان CELTA و DELTA هستند و یا دوره‌هایی با نام TEFL یا TESOL.

جمع‌بندی کلی من از دوره TTC ایران اروپا این است:

سرفصل‌ها یا محتوای دوره TTC چیست؟

دوره‌های تربیت مدرس زبان معمولاً چنین سرفصل‌هایی را پوشش می‌دهند:

• نظریه‌ها، روش‌ها و تکنیک‌های آموزش و یادگیری زبان
• اصول و فعالیت‌های کلاسی برای آموزش مهارت‌ها و سیستم‌های زبان ^۲
• نوشتن طرح درس مناسب و طراحی فعالیت‌های خلاقانه و جذاب
• اصول مدیریت کلاس و برقراری ارتباط با زبان‌آموزان

البته فهرست سرفصل‌ها می‌تواند خیلی گسترده‌تر و جزئی‌تر باشد اما من به موارد اصلی اکتفا کردم.

همانطور که گفتم الزاماً همۀ موسسات سرفصل دوره‌شان یکی نیست. برای مثال با وجود اینکه در کتاب منبع دوره یک فصل مجزا برای نوشتن طرح درس (Lesson Plan) وجود داشت، در کلاس‌ها درباره‌اش حتی صحبت نکردیم.

برای دیدن سرفصل‌های کامل این دوره‌ها می‌توانید به سایت موسساتی که TTC برگزار می‌کنند سر بزنید یا یکی از منابعی که جلوتر معرفی می‌کنم دانلود و بررسی کنید.

کتاب یا منبع دوره TTC چیست؟

منبع اصلی دوره TTC موسسه ایران اروپا (که مدرسش استاد آرش نعمتی‌فر بود) کتاب Learning Teaching از Jim Scrivener است. منبع جانبی دوره که ما تنها با یک فصلش کار داشتیم کتاب How to Teach English از Jeremy Harmer بود. با خواندن کتاب هارمر من متوجه شدم که محتوای دوره ما به شدت تحت تاثیر روش‌ها و تئوری‌های او بود. ^۳

جرمی هارمر برای اولین بار در کتابی که نام بردم متد ESA (Engage, Study, Activate) را معرفی کرد. و نه فقط در ایران، بلکه در بسیاری از موسسات بین المللی هم متد اصلی که با آن کار می‌کنند همین متد ESA جرمی هارمر است.

من هردو کتاب را خیلی دوست دارم. کتاب جیم اسکریونر جامع و کامل است. تقریباً تمام موضوعاتی که ممکن به ذهن خطور کند را پوشش داده. حتی در فصل‌های آخرش که درباره استفاده تکنولوژی در کلاس درس صحبت می‌کرد به این اشاره کرد که در آینده نه چندان دور ممکن است کلاس‌های در فضای مجازی برگزار شوند (با استفاده از فناوری‌های که ما امروز به نام VR و AR و Metaverse می‌شناسیم و من هم درباره تاثیرات آنها بر یادگیری و صنعت آموزش کنجکاو و هیجان‌زده هستم). این صحبت‌ها را جیم اسکریونر در کتابی نوشته که ویرایش نسخت آن در ۱۹۹۴ و ویرایش سومش در ۲۰۱۱ منتشر شده است. کتاب جرمی هارمر هرچند کوتاه‌تر و محدودتر است اما کتاب قوی و جذابی است.

نظر من دربارۀ دوره TTC موسسۀ ایران اروپا

نظر من به طور کلی دربارۀ این دوره و مدرس و موسسه کاملاً مثبت بود و هست.

دورۀ TTC ایران اروپا در ۱۰ جلسه ۳ ساعته (پنجشنبه‌ها) برگزار شد. از ساعت ۹:۳۰ تا ۱۲:۳۰٫ زمان‌بندی دوره برای من خیلی مطلوب بود. اما بعداً به نتیجه رسیدم که بهتر بود دوره فشرده‌تری شرکت می‌کردم. دوره از ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۲ شروع شد و کلاس‌ها ۲۶ مرداد تمام شدند. و من بنا به مشکلات شخصی و کم‌کاری خودم تازه ۲۵ مهر آزمون عملی نهایی (که پایین‌تر توضیح می‌دهم) را انجام دادم. شاید بهتر بود دوره دو روز در هفته باشد یا کلاس‌ها کمی طولانی‌تر می‌بودند. ولی قطعاً فشردگی زیاد هم خوب نیست. مثلاً چارت زمان‌بندی‌ای که موسسه سفیر گفتمان برای من فرستاد بسیار فشرده و واقعاً ترسناک بود.

البته با توجه به اینکه مدرس دوره (استاد آرش نعمتی‌فر) سمت اصلی‌شان مدیر آموزش موسسه بود، کلاس‌ها کمی دیرتر تشکیل و تمام می‌شدند. جدای از این، به دلیل کم آمدن وقت برای ارائه دموهای کلاسی، یک جلسه اضافه‌تر هم برای ما برگزار شد.

تقریباً ۵ جلسه اول دوره به آموزش مسائل نظری گذشت. استاد مطالبی را درس می‌دادند. بسیاری از تکنیک‌ها و مطالبی که یاد می‌دادند ما می‌دیدیم که سر کلاس روی خود ما اجرا شده. آموزش استاد به هیچ‌وجه محدود به کتاب Learning Teaching نبود و مشخصاً دانش و تجربه‌شان خیلی گسترده‌تر از یک کتاب بود. ما بعد از هر جلسه فصل‌های مشخص‌شده‌ای از کتاب را می‌خواندیم و فایل صوتی خلاصه آن فصل را ارسال می‌کردیم.

در ۵ جلسه دوم (و یک جلسه اضافه) دموهای ^۴ اصلی ما شروع شد. هر کدام از بچه‌ها (کلاس ۱۶ نفره بود)، یک درس از کتاب‌های Evolve را باید تدریس می‌کردند. در واقع اصل کاری آموزش لغات و گرامر هر درس بود. حالا دست ما باز بود که با چه روشی و همراه با چه فعالیت‌هایی (activity) این کار انجام بدهیم.

هم خود مدرس دوره و هم ممتحن آزمون عملی (استاد هادی فتحی) حرفه‌ای، باسواد، خوش‌برخورد، و شوخ‌طبع بودند. حرفه‌ای و باسواد از این جهت که اهل راهنمایی کردن بودند. خوش‌برخورد و شوخ‌طبع از این نظر که کلاس‌ها فضای شاد و جذابی داشتند و اصلاً خسته‌کننده نبودند. ما هم تشویق به این می‌شدیم که کلاس درس را خشک و بی‌روح اداره نکنیم.

در طول دوره TTC اکثر موسسات مدرس‌های نوآموز را به کلاس‌های درس می‌فرستند تا Observation یا مشاهده انجام دهند. منظور این است که مدرس تازه‌کار، کار یک مدرس باتجربه‌تر و کلاس درس را از نزدیک ببیند و با مشکلات و مسائل واقعی آشنا شود. یکی از موارد نامطلوب دوره TTC موسسه ایران اروپا برای من به همین مسئله برمی‌گردد. مثل اینکه قبلاً شرکت‌کنندگان دوره TTC موسسه که برای مشاهده به کلاس‌ها رفته‌اند با دخالت و خامی و ناشی‌گری باعث دردسر شده بودند، برای همین به گفتند که مشاهده را به صورت ویدئویی انجام بدهیم. من ۴ کلاس ۹۰ دقیقه‌ای را مشاهده کردم و گزارش نوشتم و به عنوان تکلیف برای استاد فرستادم. ۳ کلاس حضوری بودند و کلاس چهارم یک کلاس مجازی بود. دیدن کلاس مجازی برای من جالب بود. و حتی مشاهده از طریق دوربین مداربسته هم تجربه جالبی بود. ولی من واقعاً دوست داشتم که یک کلاس حضوری را هم از نزدیک ببینم.

آزمون دوره TTC چگونه است؟

دوره تی تی سی شامل دو آزمون است. آزمون کتبی و عملی. آزمون عملی که به آن دموی فاینال گفته می‌شود، اصلی‌ترین معیار برای تشخیص مهارت یک مدرس است.

ما در طول دوره یک دموی آموزش لغات، یک دموی آموزش گرامر، یک دموی آموزش گرامر و لغات، و یک دموی نهایی داشتیم. به جز امتحان عملی یا دموی فاینال (نهایی) یک آزمون کتبی/تستی هم بود.

فایل PDF نمونه آزمون کتبی برای دوره TTC (TKT)

پس از ۳ ماه تدریس

۳-۴ ماه پیش که این متن را نوشتم (تمام مطالب قبل از این بخش)، تازه دموی نهایی را در ایران اروپا انجام داده بودم. حالا که دارم متن را تکمیل و آماده انتشار می‌کنم ۳ ماه سابقه تدریس دارم. باید بگویم که تمام چیزهایی که اخیراً دیدم و خودم یاد گرفتم یا از سوپروایزرهای محل کارم یاد گرفتم، با چیزی که در ایران‌اروپا یاد گرفتم منطبق و همسو بودند.

اما نکاتی برای من روشن شده که می‌خواهم مطرح کنم.

دوره TTC ایران اروپا برای چه کسانی مناسب نیست؟

کسانی که می‌خواهند بعد از دوره TTC شروع به تدریس کنند اما سابقه کار ندارند. چرا؟ چون که موسسه ایران اروپا با معلم بدون سابقه کار همکاری نمی‌کند (که از دید یک شاگرد امتیاز مثبتی است). بنابراین حالا که نگاه می‌کنم شاید برای من بهترین گزینه نبود. ولی به هرحال از کیفیت دوره و تجربه‌ای که کسب کردم کاملاً راضی هستم.

دوره تربیت مدرس موسسه ایران اروپا برای چه کسانی مناسب است؟

1. کسانی که سابقه تدریس و حتی TTC موسسات دیگر را هم گذرانده‌اند و فقط به قصد ارتقا سطح‌شان یا بالا بردن احتمال همکاری با موسسه ایران اروپا در دوره شرکت می‌کنند.
2. کسانی که برای‌شان مهم نیست که در همان موسسه‌ای کار کنند که در آن TTC را گذرانده‌اند.

تجربیات من از سه ماه تدریس زبان

تدریس زبان یکی از آن کارهای پرچالش است که در آن مسائل مختلفی هست. مثلاً من فکر نمی‌کردم که سخت‌ترین بخش کار برایم مدیریت کلاس باشد. مخصوصاً مدیریت کلاس‌های نوجوان. نکته جالب در مورد تدریس اما این است که درست انجام دادنش خیلی پرزحمت است و کار هرکسی نیست. کلی تجربه و دانش می‌خواهد. همه تقریباً هرکسی به یک شکلی موفق می‌شود آن را انجام دهد. البته در بعضی معلم صرفاً دارد چیزی را ارائه می‌دهد و الزاماً شاگرد چیز خاصی یاد نمی‌گیرد.

چیزی که من فهمیدم این است که این رشته تحصیلی و حوزه کاری یک دریای بی‌انتهاست. اگر آن را دوست داشته باشی می‌توانی تا آخر عمر در آن شنا کنی و لذت ببری. علاقه خودم به این شاخه از علم را زمانی فهمیدم که پس از مدت‌ها از خواندن یک کتاب لذت بسیاری بردم، کتاب Learning Teaching.

1. اینکه می‌گوییم «دوره TTC» یک غلط مصطلح است. انگار که بگوییم «دوره دوره تربیت مدرس». کلمه کورس به معنای دوره است. اما به هرحال عبارت دوره تی تی سی جا افتاده و همه ما از آن استفاده می‌کنیم.
2. مهارت‌های زبان شامل گوش کردن، صحبت کردن، خواندن و نوشتن هستند. سیستم‌های زبان شامل واژگان، دستور زبان، صداها و تلفظ، function و discourse هستند.
3. این کتاب‌ها با یک سرچ به راحتی قابل دانلود هستند
4. دمو یا Demo از کلمه demonstration آمده که به معنای نمایش یا ارائه است. دمو در آموزش زبان یعنی شما به مدت کوتاه تدریسی که سر کلاس انجام می‌دهید را شبیه‌سازی کنید. در دوره‌های تربیت مدرس و هنگام استخدام این کار را معمولاً از شما می‌خواهند.